Rhinopias: Er bestaan 6 soorten rhinopias ...

De Rhinopias behoort tot de Heilige Graal voor onderwaterfotografen.


De Rhinopias is één van de meest gezochte vissen ter wereld. Deze zeer zeldzame soort wordt omschreven als de 'Holy Grail' van de onderwaterfotografie en staat bovenaan de lijst van vreemde wezentjes of rare schepsels - critters genoemd - die worden waargenomen. Ze behoren zelfs tot de topattracties op de weinige plaatsen waar ze kunnen worden gezien!

De Rhinopias, die tevens ook is ingedeeld in de familie van de schorpioenvissen (Scorpaenidae), omvat slechts zes soorten.

Deze vissen zijn gekenmerkt door de speciale vorm van de kop waarbij de mond naar boven oploopt. De ogen staan boven op de kop en zijn voorzien van een speciale soort wenkbrauwen. Ook de mond is voorzien van zulke rare uitsteeksels. Het lichaam zelf is betrekkelijk smal en bevat soms ook deze zelfde soort uitsteeksels. Hun grootte varieert van 2 tot 23 cm. Meestal zie je ze gewoon bewegingsloos zitten tussen stukjes van hard of zacht koraal, maar wel perfect gecamoufleerd net als alle andere schorpioenvissen.

Omdat ze zo weinig worden waargenomen blijkt het identificeren dikwijls verkeerd te gaan. Nochtans zijn er een aantal merkbare verschillen.

 
Rhinopias eschmeyeri Rhinopias eschmeyeri
Rhinopias frondosa Rhinopias frondosa
Rhinopias frondosa Rhinopias frondosa
De Rhinopias eschmeyeri wordt in het Engels de Paddle flap scorpionfish genoemd. Deze soort is het gemakkelijkst te onderscheiden. Hun lichaam omvat slechts één enkele kleur en zonder enige aftekening. In tegenstelling tot de andere soorten Rhinopias heeft deze soort ook geen extra begroeiingen of aanhangsels op het lichaam. Een belangrijk kenmerk is echter dat de vinnen bijna geen inkepingen hebben. Tot nog toe werden er roze, rode en purperen exemplaren gevonden.

De Rhinopias frondosa is in het Engels gekend als de Weedy scorpionfish. In deze soort onderscheid men echter twee toch wel totaal verschillende exemplaren. De eerste soort vertoont enorm veel gelijkenissen met de Rhinopias eschmeyeri. Het is dankzij de rugvin, welke wel inkepingen heeft, dat men hem kan onderscheiden. De tweede soort wordt dan heel dikwijls verward met de Rhinopias Aphanes. Dit exemplaar heeft net als de Rhinopias aphanes een soort aanhangsels over gans het lichaam en wordt daarom ook de wierschorpioensvis genoemd. De enige manier om hem te onderscheiden van de Aphanes is dat zijn lichaam echter vol cirkels staat ten opzichte van de doorlopende strepen van de Aphanes.

De Rhinopias aphanes (in het Engels Lacy scorpionfish) is dus bijna identiek aan de van uitsteeksels voorziene Rhinopias frondosa, met als enige kenmerk dat het lichaam van de Rhinopias aphanes vol staat met een soort netwerk van lijnen of strepen i.p.v. cirkels. Ook de leefomgeving verschilt. De Aphanes is enkel te vinden in Papua New Guinea, Australië, de Solomon eilanden en Nieuw Caledoni, terwijl de Frondosa te vinden is in Indonesië, de Filipijnen, in het westen van de Pacific oceaan en Mozambique.

De andere drie soorten, Rhinopias xenops (Hawai), Rhinopias argoliba (Japan) en de Rhinopias cea (Paaseilanden) worden bijna nooit waargenomen.

Onze grote wens om de Rhinopias te fotograferen is in Lembeh in vervulling gegaan. Op zestien meter diepte vond onze gids een knalrode Rhinopias eschmeyeri. In 2010 hebben we een Rhinopias frondosa kunnen fotograferen rond het eiland Lembata, tijdens onze eerste reis naar de Molukken. Ook in Bali vonden we later een knalrode Rhinopias frondosa.

De beste plaats om deze geweldig mooie vissen te fotograferen is Ambon, de hoofdstad van de Indonesische provincie Molukken.

 
Rhinopias frondosa Rhinopias frondosa
Rhinopias frondosa Rhinopias frondosa
Rhinopias eschmeyeri Rhinopias eschmeyeri
Als je ooit het geluk hebt van er eentje te vinden neem dan zeker je tijd vooraleer je de foto maakt. Denk aan de compositie en bekijk goed de omgeving. Ze zijn perfect gecamoufleerd en ze zullen zelden wegzwemmen. Maar ze vastleggen op de foto blijft een uitdaging. Verder kan je eigenlijk gemakkelijk terugkeren voor een tweede of een derde duik, want ze verplaatsen zich heel weinig.

Doch blijkt dat ze soms, net als hun geheimzinnige aanwezigheid, onverwacht sterven of verdwijnen.


Soorten Rhinopias :